به گزارش پیام خانواده از فارس هر سال موسم بهار که فرا می‌رسید، تلاش‌ها برای اجرای نمایشگاه بین‌المللی کتاب جدی‌تر دنبال می‌شد، اما سال گذشته بهار متفاوتی تجربه شد و باوجود رایزنی‌ها با مصلای امام خمینی، کرونا همه چیز را بایکوت کرد.
سی و چند دوره برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران، یک رویداد بزرگ محسوب می‌شود که فرهنگ کشور را در سراسر نقاط این سرزمین درگیر می‌کرد و مردم را از گوشه و کنار به پایتخت می‌کشاند تا هم بازدید و هم خرید داشته باشند.
سال گذشته اما برگزاری نمایشگاه به زمستان رسید و نمایشگاه مجازی کتاب تهران در بهمن ماه برگزار شد. هرچند اعلام این خبر برای ناشرانی که از برگزاری آن ناامید شده بودند، کمی چالش برانگیز شد، اما در نهایت نخستین دوره آن با مشارکت خوب ناشران و شرکت پست اجرایی شد.
دوباره بهار از راه رسیده ولی همچنان در سال ۱۴۰۰ هم کرونا یکه‌تاز است و مانع از برگزاری فیزیکی و حضوری چنین نمایشگاه‌هایی می‌شود. حتی با آغاز موج چهارم کرونا از روز گذشته، بسیاری از فعالیت‌های هنری و ورزشی تعطیل شد و باز هم برگزاری نشست‌ها و رویدادهای مجازی مورد توجه است.
نخستین پروژه در سال‌جاری برگزاری، نمایشگاه قرآن باز هم مجازی است، اما شنیده‌ها حاکی از آن است که نظر سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب پس از نمایشگاه مجازی قرآن و پیش از پایان دولت دوازدهم است.
هرچند برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی کمک به فضای نشر و سهولت دسترسی کتابخوان‌ها به کتاب است، اما از سوی مقابل اشکالاتی را هم در پی دارد. اینکه پرونده دولت آقای روحانی را در آخرین ماه‌های فعالیت با نمایشگاهی دیگر ببندیم، ایده‌آل وزارت ارشاد می‌تواند باشد، اما باید دید با وجود طرح‌های فصلی و نمایشگاهی که به تازگی تمام شده ظرفیت اجرا وجود دارد یا نه.
دومین نمایشگاه کتاب مجازی با توجه به تجربه نخست نباید ایرادات گذشته را داشته باشد، به ناشران حداقل ۶ ماه قبل اعلام شود تا خود را تجهیز کنند و کتاب‌های مدنظر را مثل نمایشگاه فیزیکی در برنامه چاپ قرار دهند، زیرساخت‌های فنی مانند دوره نخست (لااقل در دو روز اول) مخاطبان را سرگردان نکند، هماهنگی با صنف نشر به نحو شایسته صورت گیرد و... توقعات بجا از متولیان این نمایشگاه است که نمی‌شود با این شتاب، سراغ دومین نمایشگاه رفت.
از سوی دیگر پرداخت به موقع مطالبات ناشران در موعد مقرر و کوتاه پس از پایان نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب، ارسال رایگان کتاب‌ها، تخفیف مطلوب و تدبیر در ترافیک اینترنتی نمایشگاه همچنین جست‌وجوی موضوعی و.... مواردی است که از دور دوم انتظار می‌رود.
با این حال، به نظر می‌رسد برگزاری نمایشگاه دوم مجازی کتاب تهران حداقل تا شهریور یعنی ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۰ کار اشتباهی باشد؛ چرا که برگزاری نمایشگاه مجازی و طرح زمستانه و احتمالاً طرح بهارانه که به زودی اجرایی خواهد شد، فضای نشر کشور رااشباع کرده است. در واقع اکنون با وجود تولید محدود آثار خواندنی، باید عطش کتاب ایجاد شود تا دوباره پروژه‌ای دیگر با عنوان «دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران» به سرانجام برسد.
از طرف دیگر، رایزنی با ناشران بزرگ خارجی برای حضور در دومین نمایشگاه، آمادگی حداقل چهار ماهه ناشران داخلی برای شرکت در آن، تدارک جلسات و مذاکرات آنلاین داخلی و خارجی در ابعاد بزرگ‌تر با روسای نمایشگاه‌های خارجی، خرید و فروش رایت کتاب‌ها، حضور کتاب‌های الکترونیک، جدی گرفتن تبلیغات محیطی و اطلاع‌رسانی گسترده و هماهنگی با رسانه ملی و شهرداری تهران، اطلاع‌رسانی به‌موقع و مناسب و حداقل ۶ ماه پیش از برگزاری به ناشران خارجی، همکاری تعداد بیش‌تر ناشران، انتخاب زمان مناسب اجرا (به منظور استقبال مخاطبان دانش‌آموز و دانشجو)، اختصاص یارانه مناسب برای دانشجویان، طلاب و حتی دانش آموزان (با توجه به تجربه نخست و افزایش قیمت کتاب)، امکان خرید هموطنان خارج از کشور، تمرکز به دانش بومی و تهیه زیرساخت‌هایی که در دوره نخست با مشکلاتی همراه شد، آسیب‌شناسی فضای کشور برای اجرای دور دوم و... از جمله مهم‌ترین مواردی است که باید توجه آسیب‌شناسانه به آنها داشت.
به نظر می‌رسد برگزاری بهارانه و تابستانه کتاب می‌تواند در ۶ ماه نخست آن هم با بودجه و یارانه مناسب و حتی در نظر گرفتن امتیازاتی برای دانشجویان و دانش آموزان نیاز موجود در عرصه فرهنگی را پاسخگو باشد و تعجیل در برگزاری دور دوم، امری شتابزده و غیرکارشناسانه خواهد بود.
استقبال اولیه و حتی ساعات پیش از آغاز دور نخست نمایشگاه مجازی کتاب نشان داد می‌توان با برنامه‌ای دقیق و البته زیرساختی مطمئن وارد میدانی بزرگ شد و برای نخستین بار فروشگاه و نمایشگاهی سراسر از کتاب برپا کرد، اما دیگر نباید مشکلات فنی و اختلال در سامانه خرید نمایشگاه مشاهده شود.
انتظار می‌رود تصمیم‌گیران برگزاری دومین دوره در انتخاب زمان برگزاری شتاب بی‌مورد نداشته باشند. آنها می‌توانند رقم خرید ثبت شده در دور نخست و میزان کتاب خریداری شده توسط مخاطبان، گروه سنی، موضوع کتاب‌ها، نظر ناشران و جامعه هدف نشر را مبنای پژوهش‌های گسترده‌تر خود قرار دهند تا نمایشگاه دوم، بی‌نقص و کامل برگزار شود.